Istorija

Početak novinarstva u Crnoj Gori smatra se 23. januarom 1871. godine kada je objavljen prvi primjerak lista za pismenost i politiku pod nazivom "Crnogorac". Njegova distribucija bila je zabranjena u susjednim teritorijama koje su bile pod kontrolom Austrije i Turske 1893. godine. Od aprila te godine počeo je izlaziti list "Glas Crnogoraca", a od 1895. postao je zvanični dio crnogorske vlade, objavljivan u Staroj Kraljevskoj Prestonici Cetinju do 1915. godine, kada je štampanje premješteno u Francusku. Posljednji primjerci štampani su u Rimu, Italiji, kao dio crnogorske vlade u egzilu. Ovaj list je bio objavljivan 51 godinu bez prekida, zajedno sa dodatkom "Službena djela", koji je služio kao Službeni glasnik za objavljivanje zakona, propisa i drugih zvaničnih materijala.

Kneževina Crna Gora je dobila svoj prvi Zakon o štampi, zajedno sa svojim prvim pisanim Ustavom Kneževine Crne Gore, u decembru 1905. godine. Po stupanju na snagu Ustava i Zakona, pored "Glasa Crnogoraca", počela su izlaziti još tri lista - "Ustavnost" na Cetinju, "Narodna misao" u Nikšiću i "Slobodna riječ" u Podgorici, pri čemu su poslednja dva imala kritičku uređivačku politiku prema vladi.

1. avgusta 1904. godine, prvi radio-telegrafski signali iz ovog dijela Evrope krenuli su u svijet sa brda Volujica kod Bara. Prema ugovoru sa izumiteljem bežične telegrafije, Guglielmom Marconijem, koji je takođe bio finansijer stanice sa pravom korišćenja u narednih deset godina, crnogorska vlada knjaza Nikole imala je stalno pravo kontrolisanja onoga što se emituje.

Vijesti o otvaranju Volujice stigle su do četiri evropske prestonice tog vremena - Beograda, Petrograda, Rima i Beča, odakle su vladari Srbije, Rusije, Italije i Austrije poslali čestitke crnogorskom suverenu. Stanica, nacionalnosti "Crnogorske", registrovana je kod Federalnog ureda za međunarodni saobraćaj u Bernu, radila je na talasnoj dužini od 500 m, sa dometa od 200 km. Putem slične stanice kod Barija, Italija, mogla je komunicirati "sa bilo kojim dijelom svijeta". 8. avgusta 1914. godine, topovnjača Austro-Ugarske mornarice uništila je stanicu na Volujici.

Mnogo godina kasnije, 13. novembra 1944. godine, borci Narodnooslobodilačke vojske Jugoslavije - Deseta crnogorska brigada - oslobodili su Cetinje, a zatim je data naredba da se obnovi radio stanica koja je djelimično uništena od strane neprijatelja. 27. novembra 1944. godine, u novooslobođenom Cetinju, Radio Cetinje emitovao je vijesti i izvještaje s bojišta, gdje su se vodile oštre borbe za konačno oslobođenje čitave zemlje. Radio Cetinje se čuo na udaljenosti od 100 do 150 kilometara, a na početku je emitovao jednosatni program (od 18:30 do 19:30).

Na početku 1949. godine, Radio se preselio u Titograd (današnja Podgorica). Kao i na Cetinju, Radio Titograd je u tim godinama izvodio cijeli program uživo.

Zvaničnim početkom Televizije Crne Gore, tada Televizije Titograd u svom osnivanju, smatra se 4. maj 1964. godine. Tog dana, prvi izvještaj pripremljen od strane crnogorskog uredničkog tima, predvođenog dr. Radoslavom Rotkovićem, emitovan je u centralnim vijestima Televizije Beograd.

Godine 1968. počela je redovna nedjeljna hronika pod nazivom "Kroz Crnu Goru", koja se razvila u dnevni program pod nazivom "Vijesti dana" 1971. godine. Od tada, Televizija Titograd, opremljena osobljem i tehničkim mogućnostima, počela je emitovati programe iz vlastitog studija u glavnom gradu Crne Gore, stvarajući svoj jedinstveni televizijski imidž kroz različite forme novinarskog izraza.

Radio Titograd, koji je 1990. postao Radio Crna Gora, zajedno sa Televizijom Titograd 1991. godine, ujedinjen je u radio-televizijskom sistemu pod imenom Radio-Televizija Crne Gore.

Jedini list koji je bio objavljen u Crnoj Gori do kraja devedesetih bio je "Pobjeda". Prvo izdanje je izašlo u oslobođenom Nikšiću 24. oktobra 1944. godine. Juna 1954. godine "Pobjeda" je štanpana u Titogradu, današnjoj Podgorici. Prosječan dnevni tiraž "Pobjede" 1982. godine bio je do 22.000 primjeraka, a na kraju te decenije i početkom posljednje decenije milenijuma, u periodu nazvanom AB ili antibirotehnička revolucija koja se dogodila pred raspad bivše Jugoslavije. "Pobjeda" je u crnogorskoj situaciji postigla zlatni tiraž - između 30.000 i 40.000 primjeraka dnevno, do dolaska domaće konkurencije (prije svega "Vijesti" i "Dan"), što je značajno smanjilo njenu prodaju.

Danas, crnogorsko medijsko tržište, iako malo, vrlo je pluralistično. Sa nacionalnim i nekoliko lokalnih javnih emitera, tri novine, četiri televizije sa nacionalnom frekvencijom i desetine radio stanica, portala i regionalnih televizija, u mogućnosti je osigurati da građani Crne Gore mogu doći do raznovrsnih informacija i podataka.

Izvori

Rutović (20159: Istorijat razvoja štampe i medijske politike u Crnoj Gori Pristupljeno: Novembar 2023
Rutović (2015): The media policy in Montenegro: from 1993 to 2013. Pristupljeno: Novembar 2023
RTCG: Istorija Pristupljeno: Novembar 2023

Crna Gora nema precizan spisak svih registrovanih medija u svim medijskim formatima. Crna Gora nema uspostavljen sistem mjerenja publike koji bi obuhvatio sve medije i sve medijske formate.